Muzyczny przegląd dwa zero dwa trzy

Jak co roku prezentujemy redakcyjny przegląd płyt i singli z właśnie odchodzącego roku. Obok folku i etno nie zabraknie szczypty metalowego i elektronicznego grania, będzie też coś niecoś z jazzu i hip-hopu. Doceniamy kunszt i różnorodność.

I podobnie jak w latach poprzednich mój subiektywny, muzyczny przegląd roku 2023 podzielę na dwa bloki (pełne longi i hity singlowe) a całość zaprezentuję alfabetycznie. I jak co roku zdaję sobie sprawę, że niehybnie coś mi umknęło - ale to co zdołałem posłuchać i wyłapać bardzo ciekawie uzupełniło moją prywatną płytotekę.

Zatem po kolei.

Część I. Płyty.

Tę podróż zaczynamy tym razem od Szwajcarii...

Ad Infinitum Chapter III - Downfall (Szwajcaria)

Szwajcarskie Ad Infinitum reprezentuje melodyjne metalowe granie z kobiecym wokalem, takich kapel jest wiele, ale tylko Ad Infinitum ma Melissę Bonny jako główną wokalistkę. Płyta jest technicznie dopracowana lecz bez przesadnego przekombinowana i słucha się jej bardzo dobrze.

Amber & Silk Suka meets zheng (Polska/Chiny)

Maria Pomianowska i Mingyie Yu we wspólnym projekcie, wynikłym również z wieloletniej współpracy i działalności edukacyjnej Marii. Nizinna muzyka polska spotyka etniczną i klasyczną nutę chińską - i okazuje się, że odległości nie są aż tak wielkie, jak wskazuje geografia.

Baltic Balkan Bazaar (Litwa)

Litewscy obywatele świata po miesiącach podróży i zbieraniu wrażeń i inspiracji wydali album "Bazaar". Jest to zacna i nieszablonowa fuzja brzmień bałkańskich i bałtyjskich (i wielu innych) na miarę bardzo dobrze zagranego world music.

Bansidh Orgetontiros (Francja)

Francuscy folkmetalowcy z Angers, po pięciu latach przymiarek, wypuścili swój drugi oficjalny długograj. Te celtycko-frankofońskie folki, połączone z ciężko-metalowym brzmieniem znakomicie wpisują się w europejską scenę folkmetalową.

Maya Berović Million (Bośnia i Hercegowina)

Na krążku pani Berović jest wszystko to, co w turbofolku najważniejsze. A, że rodowód jest bośniacki to i szczypta charakterystycznego dla BiH brzmienia też się tu znalazła łącznie z różnymi smaczkami folkowo-etnicznymi. Całość wyprodukowana profesjonalnie, zatem jest i pod nóżkę, i pościelowo, i do prowadzenia pojazdu mechanicznego.

Olga Boczar Oddycham (Polska)

Ciekawy, etno-jazzowy klimat, łączący poezję Tuwima i nutkę sefardyjską z solindym jazzem i szczyptą rocka progresywnego. W nagraniu płyty wziął udział Łukasz Ojdana. Bardzo doceniam za całkoształt!

Barbora Botošová Roshambo (Słowacja)

Jedna z najlepszych romskich skrzypaczek ze Słowacji zebrała do nagrania płyty znakomitych muzyków. Wśród nich znalazła się nasza Agata Siemaszko. Album Roshambo to pomost między tradycyjnym brzmieniem a niebanalnym etno-popem i world music na miarę najlepszych sal koncertowych.

Calico Jack Isla de la muerte (Włochy)

Mediolańscy folkmetalowi piraci mają spory dystans do tworzonej przez siebie muzyki a jednocześnie obdarzeni są rubasznym poczuciem humoru. Dzięki temu drugi długograj formacji Calico Jack jest bardzo fajnie chropowaty i ma folkowy sznyt rodem z tawern i portowych zaułków - ale i ma coś w sobie z metalowego podziemia. Dzięki temu surowość obu tych muzycznych krain świetnie łączy się na Isla de la muerte w zgrabną całość.

Cruachan The Living and the Dead (Irlandia)

Klasycy irlandzkiego folkmetalowego grania nie zawiedli, bo zawieść nie mogli.

Crypta Shades of Sorrow (Brazylia)

Drugi długograj Crypty to kwintesencja brazylijskiego i jednocześnie kobiecego death metalu. Fernanda Lira w formie!

Daj Ognia Przednówek (Polska)

Ten album to swoista kontynuacja drogi, jaką lata temu wyznaczyły KZWW, Openfolk i Tęgie Chłopy. Brzmienia medievalne przemieszane z pagan folkiem i nutką tradycyjną, zagrane z młodzieńczą pasją

D.E.N.I.S. Televizor Color EP (Rumunia)

Jest wiele kapel post-punkowych czy post-zimnofalowych, także w Rumunii. Ale tylko D.E.N.I.S. ma za perkusją Alexa Suciu, którego serdecznie pozdrawiam. Buna treaba baietii!

Diaboł Boruta Borutus Akustikus (Polska)

Diaboły dołączają do elitarnego grona tych folkmetalowych załóg, które mają w swych dyskografiach płyty akustyczne. Tutaj oprócz ukłonu w stronę poezji wschodniosłowiańskich jest sporo rubasznego i radosnego grania, jakie znamy z późnych lat 90 XX wieku na scenie folkowej. I są to kawałki, które wcześniej Diaboły grały pod prądem, i które w wersji unplugged nie straciły mocy.

E-An-Na Alveolar (Rumunia)

Rumuńska grupa E-An-Na to mistrzowie łączenia brzmień teoretycznie nie do połączenia. Tym razem przyszedł czas na wspólne nuty dacko-południowo amerykańskie i orientalne. Całość w folk/metalcore'owym sosie i z dużą dozą world music. Majstersztyk!

Flametal Redux (USA)

28 września 2022 kalifornijska formacja Flametal straciła swojego gitarzystę Bena Woodsa, który przegrał walkę z rakiem... Niecały rok później (22 kwietnia 2023) ukazał się znakomity album Redux poświęcony jego pamięci, przez niego wcześniej skomponowany tekstowo i gitarowo, na który zdążył jeszcze nagrać większość materiału, stanowiącego ponadczasowe połączenie etnicznego tchnienia flamenco i metalowego pazura a także świetne, częściowo akustyczne granie folkmetalowe...

Jan Młynarski i Brass Federacja Narkotyki (Polska)

Tym razem Janek Młynarski w nieco mroczniejszym wydaniu szeroko rozumianego retro i folku miejskiego. To nasz rodzimy folk americana z elementami historii, nie zawsze oczywistej i nie zawsze przejrzystej ;)

Kapela Niwińskich Pogłosy (Polska)

Świetne połączenie starego i nowego, gdzie nie ma ani grama naftaliny ale jest to, co w dawnej nucie jest jest jej siłą.

Lenhart Tapes Dens (Serbia)

To jest bardziej artystyczny performance niż album z muzyką... Lenhart Tapes to jednoosobowy projekt łączący ex. jugosłowiański noise tym razem z bałkańskimi śpiewami tradycyjnymi. Vladimir Lenhart tym razem dogadał się z serbskimi (i nie tylko) pieśniarkami (w tym z Tijaną Stanković) by stworzyć album nagrany przy pomocy walkmanów i starych kaset. Swoją drogą jest to pomysł na miarę performerki Mariny Abramović a Dens to nie tylko projekt studyjny, Lenhard Tapes gra koncerty (liveact'y) na żywo! Warto dodać, że płyta zdobyła uznanie legendarnej pieśniarki Svetlany Spajić, która wypowiedziała się o tym projekcie bardzo ciepło.

Likho I Am The End (Polska)

Ten krążek to bardzo udany debiut młodych, warszawskich thrasherów/metalcore'owców, z domieszką NU i szczyptą folku (mimo braku folkowego instrumentarium).

Littu Accolti da antiche radici (Sardynia, Włochy)

Bardzo przejmujące, nietypowe, nefolkowo-post doom metalowe granie (ze szczyptą zimnej fali) rodem z Sardynii, zaśpiewane po włosku z udziałem lokalnej mowy. Bez typowego, programowego smutku typowego dla doom'owych brzmień za to bardzo autentyczne w wymowie, ciekawie zaśpiewane przez Ignazio Simulę, który zdążył nagrać wokale do tego debiutanckiego krążka ale przegrał walkę z nieuleczalną chorobą 7 października 2023...

L.U.C. & RB Film Orchestra Chłopi (Polska)

Płytę doceniam za wyjście do szerszej publiczności i za zaangażowanie do nagrania tych dźwięków zespołów i wykonawców, którzy faktycznie tworzą naszą scenę folkową. Mały minus za Kayah ale nie będę się czepiał szczególików ;) bo płyta jest zrobiona świetnie.

Łysa Góra W ogniu świat (Polska)

To jedno z największych miłych zaskoczeń muzycznych a.d. 2023. Nowa płyta Łysej Góry to majstersztyk na miarę My Dying Bride i SSOGE. Dojrzałe brzmienie, folk-doom'owy sznyt, przejmujące wokalizy, i długie, rozwinięte i przemyślane kawałki. Bardzo dojrzała płyta. Chylę czoła!

Madis Plains Of Elysium (Polska)

Amadeusz Małkowski to nasz rodzimy mistrz ambitnej muzyki elektronicznej i to od lat. Płyta Plains Of Elysium poświęcona jest Czerwonej Planecie.

Manntra War Of The Heathens (Chorwacja)

Kolejny album Manntry to dalszy rozwój własnej wizji NDH w wersji chorwackiej śpiewanej głównie po angielsku i grane z południowosłowiańskim sznytem.

Moravius Moravian Bravery (Czechy - Morawy)

Kawał niezłego power metalu w lekko humorystycznej otoczce ale też nie do końca prześmiewczej. To trochę jak przy próbie utopienia doktora Mraczka w 1976 w czechosłowackiej kinematografii, heh... Na płycie gościnnie udzielił się były wokalista Stratovariusa a płyta ma jeszcze kilka takich smaczków.

Moyra Omen (Polska)

Solidny, melodyjny, kobiecy, techniczny death metal, porządna produkcja nie odstająca od światowej czołówki. Doceniam tu wiele aspektów, od łączenia postapo z mitologią aż po cover Lady Gagi. Widziałem i słyszałem też na żywo w Remoncie i byłem zadowolony.

Nervosa Jailbreak (Brazylia)

Nowa Nervosa miło zaskoczyła mocą i thrash/deathmetalowym pazurem, po zmianach w składzie zespół nie stracił energii a sporo zyskał na brzmieniu.

Ninareth Xperimentia Neskoro v novembri (Polska/Czechy)

Ta przemyślana i poukładana dark ambientowa (z domieszką neofolku) poezja śpiewana bez słów wymaga od słuchacza samodzielnego uruchomienia wyobraźni i inwencji twórczej. Teksty wierszy są dostępne z płytą, zatem można melorecytować, growlować, śpiewać na krzyku lub w inny sposób je dołączyć samodzielnie do muzyki.

Obituary Dying of Everything (USA)

Obituary zawsze ceniłem za własną wizję death metalu. To co jest sprawdzone nie wymaga dużych zmian a jedynie doszlifowywania i tak jest na tej płycie.

Orkiestra św. Mikołaja & Joryj Kłoc Muza (Polska/Ukraina)

Porządne, tradycyjne granie, dobra, sąsiedzka współpraca muzyczna, wspólne korzenie. Jest moc, jest Muza!

Overkill Scorched (USA)

Overkill to już starsi panowie, co nie zmienia faktu, że Scorched to jedna z najlepszych płyt metalowych wydanych w 2023 roku przez weteranów, przynajmniej wśród tych, których miałem okazję posłuchać.

Pero Defformero Muzika za ljude bez prijatelja (Serbia)

Serbscy parodyści turbofolkmetalowi tym razem uderzyli w tony progresywno-metalowo artrockowe z charakterystycznym dla siebie bałkańskim poczuciem humoru i dystansem do samych siebie. Zatem delikatnie oberwało się i tym od przesadnie dopracowanych solówek jak i tym od prostoty przekazu :)

Popiór Pomarlisko (Polska)

Roman Kostrzewski na pewno byłby dumny. Złoto!

Sokół Orchestra Navia (Polska)

Nie ukrywam, że ten album był dla mnie niezwykle miłym zaskoczeniem, tak pod kątem brzmienia, jak i wykorzystania tematyki wierzeń słowiańskich.

Sukkubator Nekkro Tekkno (Polska)

Projekt Przemka Piłacińskiego (Signal To Noise Ratio, Syrbski Jeb, Warsaw Gamelan Group) to powrót w lata 90 XX wieku, to dźwięki bliskie atarynkom, spektrumnom, złomodorom oraz syntetycznym dźwiękom klawiszowym. Całość z nutką blackmetalowej stylistyki.

Tea Tairović Balerina (Serbia)

Perełka współczesnego turbofolku, czyli znakomita produkcja i dużo nawiązań do istoty turbomuziki.

Teresa Mirga i Kałe Bała Nie odchodź życie (Polska)

Bardzo dobra płyta z bardzo pozytywnym przesłaniem, na której wybrzmiewają nie tylko tradycyjne nuty ale też poezja i światowe klasyki romskiego grania.

Thy Catafalque Alföld (Węgry)

Kátai Tamás chyba nigdy nie przestanie mnie zaskakiwać. Te znakomite ciężkie brzmienia przełamana folkiem i progresywnym graniem, to znów coś innego niż poprzednie albumy Thy Catafalque a jednocześnie wiadomo, że to właśnie ten one man project. Szia!

Togüslav Brandt Piąty Wymiar (Polska)

Ta płyta miała pierwotnie mieć tytuł Motoroll ale stanęło na Piątym Wymiarze. Oldschoolowe hard'n'heavy z Gołdapi i okolic bardzo dobrze wpisuje się w polski krajobraz muzyczny.

Trei Parale Romania. 100 de minute (Rumunia)

Rumuńska wytwórnia Electrocord powraca do wydawania winyli - i powraca w wielkim stylu! Dwupłytowe wydawnictwo Trei Parale to efekt wieloletnich badań terenowych, pracy nad materiałami źródłowymi, własnych poszukiwań, doświadczenia wynikłego z kultywowania tradycyjnej muzyki i kultury rumuńskiej przez zespół Trei Parale oraz pasji. To jest brylant!

Trio Grekow Peev Tsvyatkov Balkan Grooves (Polska/Bułgaria)

Nad tym projektem Jacek Grekow pracował długo. Mistrzowie etno-jazzowego grania spotkali się i każdy z nich wniósł do Balkan Grooves to, z czego słynie. Jacek - brzmienia akordeonowe, Peyo Peev klimaty tradycyjne i etno, a pan Tsvyatkov akustyczne brzmienia gitarowe - w tym szczyptę... flamenco. Światowy poziom i bardzo ważny album nie tylko na scenie jazzowej ale przede wszystkim World Music.

UKĆ Coming Out (Polska)

Podlaskie granie black/deathmetalowe z dużą dozą progresywnego podejścia do tematu i świetnych tekstów. Jednoosobowy projekt Łukasza Sarnackiego świetnie wpisuje się w rozwój nowej fali polskiego black bmetalu, niemniej podąża własną drogą. To jedna z najciekawszych metalowych płyt (obok popiórowych Pomarlisk i łysogórskiego W ogniu Świat) na naszej rodzimej scenie w 2023 roku.

Ūkanose Šiaurum vėjum (Litwa)

Sutartinės w wersji hard'n'heavy/folkmetal sprawdzają się w praktyce już od dawna. Ten nowy album to historia i legendy litewskie zapodane w folkmetalowej stylistyce, które sprawdzają się bardzo dobrze także koncertowo. Dodają też tej płycie jeszcze więcej lokalnego, litewskiego smaczku. Za to lubię Ūkanose a Šiaurum vėjum mnie w tym utwierdza!

Vintersea Woven into Ashes (USA)

To trzeci długograj progresywno-ekstremalnej metalowej ekipy z Corvallis w Oregonie. Album to znakomita fuzja bleczura, death metalu i akustycznego folk americana oraz wielka charyzma pochodzącej z Malezji, wokalistki Avienne Low.

VNV Nation Electric Sun (UK)

To dobra nuta z pogranicza elektroniki, ambitnego popu i muzyki społecznie zaangażowanej. Ronan Harris jest człowiekiem bardzo uduchowionym, nie narzuca jednak żadnego sposobu myślenia. Ambitne teksty z prostą ale niebanalną muzyką, miałem okazję zobaczyć i usłyszeć VNV Nation na żywo w stołecznej Progresji. Zacne!

Weljar Tur (Polska)

Weljar, podobnie jak Sokół Orchestra, zaskoczył mnie bardzo przyjemnie! Tur to bardzo dobry, przemyślany, rodzimy folk/ambient/neofolk oparty tekstowo na słowiańskich legendach a dźwiękowo na własnej wizji brzmień neoludowo-szamańsko-medievalnych, który znakomicie sprawdza się podczas gigów na żywo.

Werchowyna Tecze riczka (Polska)

Reedycja dwóch pierwszych płyt Werchowyny na CD. Przeszłość jest teraz, w dobrym tego słowa znaczeniu.

Część II. Single.

W tej części zebrałem po jednym, wybranym singlu danego wykonawcy i podobnie jak w części pierwszej kolejność jest alfabetyczna. A przypadku Amigo The Devil, Butcher Babies i Holeviaters miałem okazję usłyszeć również na żywo.

Nadica Ademov Elegantno (Serbia)