Przedstawiamy nasz subiektywny i alternatywny do popowych kolęd przegląd dawnych i nowych pieśni związanych z Bożym Narodzeniem. Zaczynamy od rodzimego podwórka. Oto jedna z najstarszych polskich kolęd w wykonaniu dwóch różnych, lecz bardzo ważnych dla naszej sceny folkowej zespołów:
1. Werchowyna - Pójdziemy Bracia
2. TerazMy - Pójdziemy Bracia w Drogę z Wieczora
Warto też sięgać do dorobku Oskara Kolberga - tutaj jedna z pięknych kolęd z okolic Krakowa i, co ciekawe, zawierająca dawne, karpackie brzmienie:
3. Córy Mary - Przed harendą stoi jawor
Przenieśmy się na szeroko rozumianą Wschodnią Słowiańszczyznę. Przed nami jedna z najbardziej popularnych na Ukrainie i Białorusi kolęda "Szczodryj Wieczar Tiabie" w wersji "z Pitera" zaśpiewana po rosyjsku. Można było ją usłyszeć na żywo m.in. podczas koncertów Otawa Jo w Krakowie i Warszawie w listopadzie:
4. Отава Ё и 'Василиса - Как в Иерусалиме рано зазвонили
Niezmordowany białoruski bard, Żmiciar "Todar" Wajciuszkiewicz, zaproponował wersję folk-eleckto-rockową kaliadki we współczesnym wydaniu z zachowaniem tradycji związanych z kolędowaniem:
5. Зміцер Вайцюшкевіч - Калядка
Przepięknie interpretuje szczedriwkę polsko-ukraińska DagaDana:
6. DagaDana - Shchedryi vechir
Za Bugiem tradycje śpiewania kolęd to temat - rzeka. Gorąco zatem polecamy własne poszukiwania a my przenosimy się na Bałkany i zaczniemy od Bułgarii. Tutaj praktycznie każdy region ma swoje tradycje kolędnicze. Nam bardzo przypadły do gustu te z okolic Warny. Oto przykład:
7. Оркестър Бриз - Коледарски песни от Варненско
W Rodopach i okolicach jedną z najpopularniejszych ludowych kolęd jest Malka moma, dwori mete, wykonywana w wielu wersjach przez różnych wykonawców. Jedną z klasycznych wersji jest ta:
8. Васила Вълчева със Стрндж група - Малка Мома двори мете
Jedną z najpiękniejszych kolęd serbskich jest Zapeli se dva slaveja:
10. ветлана Спајић и Бокан Станковић - Запели се два славея
Inną, mającą bardzo dawne korzenie jest Dunu vetar, Koledo wykonywana w wielu wersjach. Jedną z nich jest ta:
11. Adam Brnac - Dune vetar, Koledo
W Chorwacji natomiast usłyszymy takie kolędowanie, z bardzo charakterystycznym brzmieniem instrumentów strunowych:
12. Vuga - Danak Svanu, Koledo
Zajrzyjmy na chwilę do Rumunii. Tutejsze tradycyjne kolędy mają charakterystyczną transową rytmikę i do dziś powstają na jej bazie współczesne colinde. Dobrym przykładem jest cały set kolędowy nagrany i zaśpiewany przez naszą przyjaciółkę Sorinę Ceugeę i jej zespół. Wśród nich znalazła się ta pieśń:
13. Sorina Ceugea - E vremea de sărbătoare
Łuk Karpat ma wiele wspólnych tradycji kolędniczych z polskimi Góralami i nie tylko, co nie powinno dziwić. Przepięknym przykładem jest, mające prastare korzenie, chodzenie z Turoniem, które w Rumunii nazywane jest capră i wygląda tak:
14. Roxana Sava - Ţa ţa ţa, caprită, ţa!
Czas na Węgry. Tutaj tradycyjne kolędowanie ma podobną tytmikę i brzmienie do tego z sąsiedniej Rumunii. Jedną z najpiękniejszych kolęd Bratanków jest Kiskarácsony-Nagykarácsony, którą w repertuarze ma również legenda węgierskiego rocka:
15. Omega - Kiskarácsony-Nagykarácsony
Przenosimy się na Morawy. Tutaj od lat działa Tomáš Kočko i jego orkiestra. Tom nie tylko odkurza dawne kolędy ale komponuje nowe. Posłuchajmy:
16. Tomáš Kočko & Orchestr - Hej Koleda
A oto jedna z najbardziej archaicznych, zachowanych kolęd, Vyjdi Slunko, w wersji współczesnej, opartej o zachowany tekst:
17. Tomáš Kočko & Orchestr - Hodovnice (Vyjdi Slunko):
I na koniec naszego przeglądu kolędniczego zaglądamy na Litwę. Tutejsze kolędy mają w sobie dużo pierwiastka pogańskiego, np. pieśń o dziewięciorogim jeleniu:
18. Honeypaw - Kalėdų rytų rožė inžydo
Redakcja Folk24 składa Wam najserdeczniejsze życzenia Zdrowych, Spokojnych Świąt i Szczodrych Godów.
Do siego Roku !!!
