Orkiestra Św. Mikołaja

Historia powstania Orkiestry pod wezwaniem Świętego Mikołaja to znaczący kawałek historii polskiego folku. Zaczynali jako studenci, którzy pod koniec lat 80, w trakcie licznych wypraw w Bieszczady i Beskid Niski, zafascynowali się kulturą ludową tego regionu. Nazwa zespołu wzięła się od utworu „Ballada o Św. Mikołaju” (słowa - Andrzej Wierzbicki), który jest swoistym hymnem i mottem twórczości grupy. Podsunął ją podobno Jasiu Wydra (EKT Gdynia) po wysłuchaniu wspomnianej ballady. Wcześniej grupa nazywała się Łemki.

Na początku Orkiestrze bliżej było do piosenki turystycznej (dominowała gitara i śpiew zbiorowy). Z biegiem czasu zmieniało się podejście do kultury ludowej. Aby ją dokładnie poznać, członkowie zespołu zaczęli zgłębiać książki i archiwa. I tak zarzucono piosenki popularne, typowo ogniskowe na rzecz piosenek łemkowskich i bojkowskich, a później z innych regionów kraju – m.in. z Roztocza i rodzimej Lubelszczyzny. Jednocześnie zmieniał się też skład grupy i instrumenty. W początkowym okresie był bardzo zmienny i rozbudowany – w nagraniach do pierwszego wydawnictwa, kasety „Muzyka gór”, wzięło udział ponad 15 osób.

Co ciekawe, członkowie grupy są w przeważającej części samoukami. Bogdan Bracha, lider i współzałożyciel zespołu, w wywiadach podkreśla, że od płyty „Z dawna dawnego” (2000 r.) można już mówić o Mikołajach jako zespole profesjonalnym. Ówczesny skład grupy to wspomniany Bogdan Bracha, Marcin Skrzypek, Agnieszka Kołczewska – którzy stanowią trzon zespołu do dziś oraz Sławomir Łukaszewicz, Urszula Kalita i Małgorzata Michalec-Kacprzak. Do Orkiestry w tym czasie dołączyła też wokalistka Ania Kiełbusiewicz i Grzegorz Lesiak (gitara, mandola, dutar), a później, wiolonczelistka – Sylwia Bereza i skrzypaczka Anna Bielak. Grzegorz i dysponująca bardzo ciekawą barwą głosu Ania Kiełbusiewicz mieli duży wpływ na charakter muzyki wykonywanej przez Mikołajów w kolejnych trzech latach istnienia grupy.

Niestety, wszystko zmieniło się w grudniu 2003, gdy Ania zginęła tragicznie w wypadku samochodowym, a Grzegorz został poważnie ranny. Zespół musiał pogodzić się z jej stratą i odejściem Grzegorza ze składu. Kolejną główną wokalistką została śpiewająca już kiedyś z Mikołajami Elżbieta Rojek, następnie na ponad trzy lata Maria Natanson (obecnie występująca solo oraz razem z innymi byłymi członkami Orkiestry: Piotrem Majczyną i Robertem Brzozowskim w Čači Vorba).

Rozpoznawalną cechą kapeli jest akustyczne brzmienie i konsekwentne używanie różnych rzadkich manier wokalnych jak skandowania i biały głos. Repertuar zespołu ma szczególnie rozbudowaną strukturę melodyczną. Frazy nawiązują do muzyki tradycyjnej z różnych stron świata, jak i do muzyki współczesnej. Utwory tworzą często kolaż tematów piosenek, oparty na transowych, unisonowych riffach. Ciekawym dopełnieniem warstwy muzycznej są teksty utworów zespołu. Starannie dobrane, chociaż zawsze autentyczne, pochodzące ze skarbnicy folkloru opowiadają nie tylko o czasach, w których powstawały, ale równie dobrze o naszej współczesnej rzeczywistości.

Członkowie zespołu mają swoje zasługi na polu animacji kultury tradycyjnej i muzyki folkowej, takie jak: stworzenie festiwalu Mikołajki Folkowe (I edycja w 1990 r), stworzenie w 1996 r. jedynego wówczas w Polsce folkowego czasopisma „Gadki z Chatki”, stworzenie bazy i imprezy „Spotkania Ludzi Gór” w Jaworniku. Również z inicjatywy członków zespołu odbyły się na Mikołajkach Folkowych trzy pierwsze edycje konkursu „Folkowy Fonogram Roku”. Dopiero w 2001 r. konkurs ten został przeniesiony na stałe do Warszawy na „Nową Tradycję”, Festiwal Folkowy Polskiego Radia.

Ważnym momentem w historii zespołu było spotkanie huculskiego multiinstrumentalisty Romana Kumłyka i jego kapeli Czeremosz. Ukoronowaniem ich wieloletniej współpracy (od 1993 r.) i przyjaźni było wspólne nagranie płyty „Huculskie muzyki” w 2006 r., która została laureatem Wirtualnych Gęśli i zajęła III miejsce w plebiscycie PR Folkowy Fonogram Roku. Tytuł „Folkowego Fonogramu Roku” zdobył wcześniejszy album „Kraina Bojnów” (1998 r.).

Za popularyzację kultury ludowej Orkiestra pod Wezwaniem Świętego Mikołaja otrzymała w 2005 roku, jako jedyny zespół folkowy, Honorową Nagrodę im. Oskara Kolberga.

Grupa już od jakiegoś czasu określa się sformułowaniem Muzyczne Laboratorium Tradycji, gdyż według słów menadżerki, Agnieszki Mateckiej, tak jak chemicy przeprowadzają doświadczenia na solach, zasadach i pierwiastkach, Orkiestra eksperymentuje w dziedzinie muzyki i słowa.

Zespół koncertował na wielu prestiżowych festiwalach na całym świecie. Członkowie zespołu jednocześnie też udzielali się i udzielają w innych projektach, m.in. Kapela Łem, Się Gra, Odpust Zupełny, Jahiar Group, Młode Djembe i inne.

Skład:

• Anna Kołodziej (Bielak) – skrzypce, nyckelharpa, mazanki, śpiew
• Aleksandra Bałdyga – wiolonczela, śpiew
• Jacek Warszawa – perkusja
• Bogdan Bracha – skrzypce, flety pasterskie i instrumenty stroikowe, śpiew
• Marcin Skrzypek – cymbały, gitara, mandolina,mandola, koboz, śpiew

Dyskografia:

2016 - „Mody i kody”

2012 - „Kraina Bojnów”
2010 - "Drugi koncert”
2007 - „Nowa Muzyka” – 2 CD („Nowa Muzyka” i „Stara Muzyka”)
2007 - „Lem – agination”
2007 - „Muzyka gór” – reedycja
2006 - „Huculskie Muzyki”
2004 - „O miłości przy grabieniu siana”
2002 - „Jeden koncert”
2000 - „Z dawna dawnego” – MC i CD
1998 - „Kraina Bojnów” – MC i CD
1996 - „Czas do domu” – MC i CD
1994 - „Z wysokiego pola” – MC                                                                                                                               

Video:

„Hosadyna”

„Żyd”

„Maciek”