Sąsiedzi

Prężnie rozwijający się zespół, który dzięki wytężonej pracy trafił do światowej czołówki wykonawców tradycyjnego folku morskiego. Powstał w 2001 r. w Gliwicach na Śląsku. Stworzyli go studenci Politechniki Śląskiej zafascynowani żeglowaniem i kulturą marynistyczną. Nazwę wzięli od pubu, w którym się spotykali – „U Sąsiada”.

Od początku szli własną ścieżką, nie ulegając modom, konsekwentnie realizowali swój plan na muzykę morza. Zdobyli nagrody wszystkich liczących się festiwali żeglarskich w Polsce (Giżycko, Wrocław, Kraków, Tychy, Katowice) oraz kilka, liczących się w środowisku Nagród Publiczności takich festiwali jak „Port Pieśni Pracy” w Tychach (2015 r.) oraz Festiwalu „Kubryk” w Łodzi (2017 r.) – po raz drugi w historii. Jako najmłodsza grupa z obecnie działających na scenie, zdobyli Grand Prix (w 2008 r.) Międzynarodowego Festiwalu „Shanties” w Krakowie, najważniejszego w Polsce festiwalu żeglarskiego. Odbiło się to szerokim echem w środowisku, gdyż Sąsiedzi rozbili wieloletni monopol na tę nagrodę wśród „szantowych dinozaurów”. Szybko też trafili do czołówki światowej, otrzymując zaproszenia na najważniejsze festiwale muzyki morza na świecie. Są pierwszą i jedyną grupą z Polski, która w swej kolekcji festiwalowych zaproszeń i występów ma te trzy najważniejsze i najbardziej prestiżowe, obok krakowskiego „Shanties”, są to legendarny już „Sea Music Festival” w Mystic Seaport w USA, (ostatnia edycja w 2021 r.) i największy marynistyczny festiwal w Europie – bretoński „Chant de Marin” w Paimpol, który w 2023 r. odwiedzili po raz czwarty. Sąsiedzi regularnie występują też na pozostałych europejskich festiwalach, w tym w Holandii, Niemczech, Czechach, Norwegii, Francji. W 2019 r. po raz pierwszy odwiedzili Kanadę.

Na koncie mają też występy z najlepszymi szantymenami, śp. Jerzym Rogackim (Cztery Refy), Jerzym Ozaistem (Cztery Refy, North Wind), Markiem Szurawskim (Stare Dzwony) oraz Patem Sheridanem z Irlandii, Jimem Mageeanem z Anglii i Simonem Spaldingiem z USA oraz wspólny, folkrockowy projekt z francuską grupą Les Dieses (2012 r.). Zagrali już ponad 500 koncertów, co, jak na nie zawodowe granie, stanowi niezły wynik.

Wydawnictwa

Grają muzykę celtycką, śpiewają autorskie piosenki żeglarskie i stare szanty – tradycyjne marynarskie pieśni pracy (po polsku, angielsku i francusku). Sięgają też do muzyki dawnej i folkloru śląskiego. Ich debiut płytowy („Wrócić do Derry”, 2005 r.) przez wielu uznany był za najciekawszy w historii sceny. Kolejne dwie płyty: „Brocéliande”, „W kieszeni dolar” również pokazują, jak zespół na przestrzeni lat się rozwijał, w którą muzyczną stronę podążał.

Wśród wydawnictw pojawiły się jeszcze te specjalne i wyjątkowe, nawet w skali światowej, a mianowicie:

• 2011 – EP „Sąsiedzi | Folk&szanty | 2001-2011”, która wydana została, jak na scenę szantową, w rekordowym nakładzie 50.000 egzemplarzy (sic!).
• 2020 – LP „W kieszeni dolar” pierwszy „marynistyczny” winyl w XXI w. w Polsce (a i wielce prawdopodobne, że na świecie)
• 2021 – Singiel „Here's a Health (to the Company)” jako pierwszy na świecie nagrany w całości w nowym, rewolucyjnym systemie audio PONAsound, wynalezionym (i opatentowanym) przez polskiego inżyniera Jerzego Ponę, radykalnie podnoszącym jakość brzmienia odtwarzanej muzyki.

Ostatnią premierą u Sąsiadów był singiel „Upiorny dług”, który na Shanties 2023 otrzymał Nagrodę im. Moniki Szwai za piosenkę premierową. Premiera nagrania studyjnego w sieci miała miejsce 14 lipca 2023 r.

Sąsiedzi angażują się też w organizacje różnych wydarzeń. W latach 2010–2017 pełnili rolę gospodarza Międzynarodowego Festiwalu Morza „Nad Kanałem” w Gliwicach. A od 2016 r. wraz z Fundacją Folk24 oraz Klubem im. Jana Kiepury współorganizują w sosnowieckiej „Muzie” koncerty folkowe, które w 2019 r. zamieniły się w cykl „Folk nad Przemszą – Pieśni wędrowców”.

Zespół wykorzystuje tradycyjne, akustyczne instrumentarium: gitary, mandolinę, skrzypce, koncertinę, flety, drumlę, bodhran, ale też śpiewa a'cappella. Skład muzyków zmieniał się kilkukrotnie, ale stały, tworzący grupę do dziś pięcioosobowy trzon (Elżbieta Król, Dominika Płonka, Jakub Owczarek, Kamil Piotr Piotrowski, Marek Wikliński) wykrystalizował się na początku 2006 r., i działa do dziś – choć z drobną przerwą. Do niego, po odejściu w 2011 r. współzałożyciela Sąsiadów Adriana Poznachowskiego (gitara, 2001-2011) dołączali kolejno: Piotr Świeściak (gitara, 2012-2019), muzyk kilku wrocławskich zespołów żeglarskich i piosenki autorskiej; Mirosław Walczak (skrzypce, 2012-2013, i od 2014 r. do dziś), współpracujący wcześniej z zespołem muzyki irlandzkiej Duan; Dawid Patalong (gitara, od 2019 r.).

Gdy, po czteroletnim urlopie pod koniec 2017 r. do składu powrócił Jakub Owczarek, zespół nabrał nowych mocy – stając się ponownie septetem. Przyspieszyły też prace nad płytą „W kieszeni dolar”, której premiera miała miejsce 15 marca w krakowskiej Piwnicy Pod Baranami. W marcu 2019 r. na koncertach w Warszawie i Białymstoku, grupa pożegnała gitarzystę, Piotra Świeściaka, który zakończył współpracę z Sąsiadami. Zastąpił go wspomniany już Dawid Patalong, który swój chrzest przeszedł podczas wakacyjnej trasy w USA i Kanadzie.

Po rocznym, pandemicznym zastoju, jesienią 2021 r. nagrywają jako pierwsi na świecie singla przy zastosowaniu nowej, rewolucyjnej, wchodzącej na rynek dopiero technologi PONA sound, tym samym otwierając nową ścieżkę w światowej historii nagrań muzycznych. Singiel ma swoją premierę w internecie 18 grudnia (ukazuje się też na CD – maj 2022 i na PENdrivie – grudzień 2022).

Rok 2023 rozpoczynają od ważnej nagrody na najważniejszym polskim festiwalu muzyki morza – krakowskim „Shanties”. Za tekst premierowej piosenki „Upiorny dług” wręczono im Nagrodę im. Moniki Szwai. Po raz czwarty otrzymali też zaproszenie do udziału w jednym z największych festiwali world & maritime music – Festival Du Chant De Marin w bretońskim Paimpol.

Dziś Sąsiedzi wykraczają już poza folk morski, od którego zaczynali, eksplorując coraz to nowe obszary muzyki folkowej, nie zapominając o swoim rodzimym folklorze śląskim – łącząc go w charakterystyczny dla siebie sposób z folklorem irlandzkim, co daje zaskakujące efekty. Jedno się nie zmieniło, śpiew a cappella nadal jest ważny w ich muzykowaniu. 

Skład zespołu:

• Elżbieta Król – skrzypce, śpiew (alt)
• Dominika Płonka – flety, śpiew (mezzosopran)
• Jakub Owczarek – bodhran, śpiew (baryton)
• Dawid Patalong – gitara, śpiew (baryton)
• Kamil Piotr Piotrowski – mandolina, gitara, śpiew (tenor)
• Mirek Walczak – skrzypce, śpiew (baryton)
• Marek „Wiklina” Wikliński – concertina, śpiew (bas)

Dyskografia:

2023 – „Upiorny dług” (e-Singiel)

2022 – „Here's A Health” (CD Singiel)

2021 – „Here's A Health” (e-Singiel)

2020 – „W kieszeni dolar” (LP)

2018 – „W kieszeni dolar” (CD)

2011 – „Sąsiedzi | Folk & szanty | 2001-2011” (EP)

2008 – „Broceliande” (CD)

2005 – „Wrócić do Derry” (CD)

Kompilacje:

2019 – „Paimpol 2019” (CD)
2013 – „34 Sea Music Festival – Mystic Seaport” (CD)
2012, 2009 – „Sail Szczecin“ – Polish National Radio (CD)
2011, 2010, 2009 – „Bie Daip – Appingedam” (CD)
2007 – „The Polish Smooth, Jazz & Folk Music” (3 CD – Polonia Records)
2006 – „Zobaczyć Morze” (3 CD); 
2006, 2004 – „Szanty z Sercem” (CD)

Video:

Upiorny dług

W kieszeni dolar

Madame, I am Darling